Haberler

Binalarda Karbon Güçlendirme Nedir ?

Son yaşadığımız depremlerden sonra yazılarımızı güncelleme ihtiyacı duyduk
Öncelikle karbon güçlendirme nedir diye yapay zeka sitesi chatgpt'ye sorduk
Binalarda Karbon Güçlendirme Nedir?
Binalarda karbon güçlendirme, mevcut yapıların dayanıklılığını artırmak için karbon fiber takviyesi kullanılarak yapısal güçlendirme yapma işlemidir. Bu yöntem, eski binaların yenilenmesi, güçlendirilmesi ve depreme dayanıklılık sağlaması gibi birçok avantaj sağlar.
Karbon fiber takviyeli polimerler, yüksek dayanıklılık, hafiflik, kolay işlenebilirlik ve düşük maliyet avantajları nedeniyle binalarda sıklıkla kullanılmaktadır. Karbon fiber malzemeleri, bina yapılarının çeşitli bölümlerine, özellikle de betonarme yapıların kolon, kiriş ve perde gibi zayıf noktalarına uygulanabilir.
Karbon güçlendirme işlemi, binaların dayanıklılığını artırarak deprem, kasırga, sel veya yangın gibi afetlerde hasarı en aza indirir. Ayrıca, enerji tüketimini azaltmak için binaların izolasyonunu iyileştirir ve bina ömrünü uzatır.

Uygulama Çeşitleri Nedir?

Binalarda karbon güçlendirme uygulamaları farklı çeşitlerde olabilir. Bazı yaygın uygulama çeşitleri şunlardır:

  1. Kolon ve kiriş güçlendirme: Binalarda en çok hasar gören ve kırılma riski yüksek olan bölümler genellikle kolon ve kirişlerdir. Bu nedenle, karbon fiber takviyeli polimerlerle güçlendirme işlemi bu bölgelere uygulanır.
  2. Duvar ve perde güçlendirme: Duvarlar ve perdeler, binaların yanal yüklerini taşıyan unsurlardır. Bu nedenle, karbon fiber takviyeli polimerlerle güçlendirme işlemi bu bölgelere de uygulanabilir.
  3. Döşeme güçlendirme: Binaların döşemeleri de zayıf noktalar olarak kabul edilir. Karbon fiber takviyeli polimerler, döşemelerin dayanıklılığını artırmak ve yüksek katlı binalarda olası bir çökme riskini azaltmak için döşemelere uygulanabilir.
  4. Çatı güçlendirme: Çatılar, binaların üst kısmını oluşturan unsurlardır. Karbon fiber takviyeli polimerler, çatıların dayanıklılığını artırabilir ve fırtına, kar ve çökme gibi doğal afetlere karşı koruyabilir.

Bu uygulama çeşitleri, binaların mevcut durumuna ve güçlendirme ihtiyacına bağlı olarak farklı kombinasyonlar halinde uygulanabilir.

Halk Dili ile özetleyelim;

Binalarda depreme dayanma gücü sınırdan biraz düşük olan kolon, kiriş ve döşemelere karbon elyafı sararak yapılan güçlendirmeye Karbon Güçlendirme diyoruz. Özellikle eski eser binalarda taş veya tuğla duvarların sarılarak güçlendirilmesinde çok avantajlı olduğunu düşünüyoruz. Yeni binalarda lokal olan zayıf bölgelerde kullanılmasında fayda olacak olsa dahi, çok zayıf işçilik ve mühedislik ile inşa edilmiş bir binanın karbonla sarılarak yenilenmiş olarak kabul edilmesini pek te doğru bulmuyoruz.
Binanızı güçlendimenin ilk aşaması doğru bir mühendislik ekibi ile deprem performans çalışmasının yapılmasıdır. Daha sonraki aşamalar bu mühendislik ekibi tarafından belirlenecektir. Mühendislik ekibi, fiyatına göre değil tecrübesine göre seçilir diyerek bu yazımızı da sonlandırmış oluyoruz.
Bina Bilgisi Terimleri

Sismik İzolatör Nedir ?

Üzülerek yaşadığımız 6 Şubat 2023 depreminden sonra en çok konuşulan konulardan birisi sismik izolatör oldu.
Bu yazımızda sismik izolatörler ile ilgili bilgi vermeye çalışacağız.
bir yapay zeka sitesi chatgpt'ye soruyoruz
Sismik İzolatör Nedir?
Sismik izolatör, depremler sırasında yapıların zarar görmesini önlemek veya azaltmak için kullanılan bir yapısal elemandır. Bu elemanlar, yapıları yer hareketlerinden izole ederek, deprem sırasında oluşabilecek yıkıcı kuvvetleri azaltır ve binaların hasar görme olasılığını azaltır.
Sismik izolatörler genellikle elastomerik malzemelerden, çelik veya bakır alaşımlarından, plaka tipi cihazlardan veya daha karmaşık hidrolik veya visko-elastik sistemlerden yapılır. Bu elemanlar, yapıların temelinde veya kolonlarında kullanılabilir. Sismik izolatörlerin boyutları ve tipleri, binaların türüne ve yerel deprem tehlikesine bağlı olarak farklılık gösterir.
Sismik izolatörler, yapıların deprem dayanıklılığına katkıda bulunurken, aynı zamanda yapısal maliyetleri de artırabilir. Ancak, deprem bölgelerindeki yapıların depreme dayanıklılığına ilişkin yasal gereksinimler arttıkça, sismik izolatörlerin kullanımı da artmaktadır.

Sismik İzolatör çeşitleri nelerdir?
Bazı sismik izolatör çeşitleri şunlardır:
  1. Elastomerik sismik izolatörler: Bu izolatörler, yapılarda kullanılan en yaygın sismik izolatörlerdir ve elastomerik malzemelerden üretilir. Genellikle doğal kauçuk veya sentetik polimerler kullanılır. Bu malzemeler, yüksek esneklikleri sayesinde yapıların deprem sırasında sarsıntılardan korunmasına yardımcı olur.
  2. Plaka tipi sismik izolatörler: Bu izolatörler, genellikle çelikten yapılmış bir plaka ve elastomerik bir malzeme arasındaki birleşik sistemdir. Deprem sırasında yapıyı korumak için bu plakalar elastomerik malzemenin üzerinde hareket eder.
  3. Bakır alaşımlı sismik izolatörler: Bu izolatörler, yapıların hareketini kontrol etmek için tasarlanmış bir bakır alaşımı kullanır. Bu alaşımın visko-elastik özellikleri, yapıların deprem sırasında oluşabilecek titreşimlerden izole edilmesine yardımcı olur.
  4. Visko-elastik sismik izolatörler: Bu izolatörler, polimerik malzemeler ve damarlardan oluşur. Bu sistem, deprem sırasında yapıya yavaş hareket sağlar ve binanın sallanma hızını azaltır.
  5. Hidrolik sismik izolatörler: Bu izolatörler, sıvıların özelliklerinden yararlanır ve yapıların deprem sırasında hareketini kontrol etmek için tasarlanmıştır. Hidrolik sismik izolatörler, özellikle büyük binaların depreme karşı korunması için kullanılır.
  6. Teflon tabanlı sismik izolatörler: Bu izolatörler, yüksek yoğunluklu polietilen plakaların teflon yüzeylerine monte edilmesiyle oluşur. Bu sismik izolatörler, elastomerik sismik izolatörlerden daha yüksek sertlik ve dayanıklılığa sahip olduğundan, yüksek bina ve köprülerde kullanılmaktadır.
  7. Fiber-kauçuk sismik izolatörler: Bu izolatörler, yapılarda kullanılan elyaf takviyeli kauçuğun sismik izolasyonu sağlamak için kullanılması ile üretilir. Bu sismik izolatörler, elastomerik sismik izolatörlerin yerine kullanılabilir.
  8. Karbon fiber sismik izolatörler: Bu izolatörler, karbon fiber malzemelerinin yüksek esnekliği sayesinde yapıların deprem sırasında oluşabilecek titreşimlerden izole edilmesine yardımcı olur.
Sismik izolatörlerin tasarımı ve kullanılan malzemeler, binanın boyutu, kullanım amacı ve deprem bölgesinin özellikleri gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Halk Dili ile özetleyecek olursak;
Depremde yer sallanmaya başlar. Sallantı bazen kısa titreşimlerle bazen de deniz dalgalanması gibi hareketlerle vs olabilir ve değişkendir.
Bina da yerle beraber sallanmaya başlar.
Binanın sallantısı kendi uzunluğu, ağırlığı, genişliği ve yapılan mühendislik hesaplarına göre olur. Uzun bir ağaç ve kısa ağacı yada kalın ağacı kıyaslarsanız hepsi farklı sallanır. Binalar da farklı sallanır.
Yer sallantısının şekli binanın sallantılarını faklı şekillerde etkiler ve binada tahribatlara yol açar. Veya deprem şiddeti arttıkça binanın buna dayanma gücü de yetersiz kalır.
Sismik izolatörler burada devreye girer.
Bina ile zemin arasında esnek bir bağlantı oluşturarak zemindeki sallantının binayı özetle daha az etkilemesine sebep olur. Arabanın süspansiyon sistemi gibi de düşünmemiz mümkündür.
Sismik İzolatörün malzemesine ve teknolojisine göre binadaki etkiler tabiki farklılık gösterecektir.
Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi biz bu bilgileri akademik bir dil ve tarz ile değil, halk dilinde hepimizin daha kolay anlaşacağı bir şekilde yazmaya çalışıyoruz. Bu yüzden yazılarda oluşacak olan eksikliklerden dolayı baştan affınıza sığınıyoruz.
Faydalı Bilgiler

Evim Depreme Dayanıklı mı?

Özellikle yaşadığımız depremlerden sonra hepimizin aklına gelen soru bu;
Evim Depremde Hasar Aldı mı?, Evim Depreme Dayanıklı mı?
Bu soruyu tabiki profesyonellerin evinizde özel tetkikler ve analizler yaparak cevap vermesi gereken bir durum. Fakat biz yine de ön gözlemleri kendimiz yapmaya çalışabiliriz. Gözlemleri birkaç başlık altında sıralamak istiyorum.
Evlerimizde depremden sonra oluşan yeni çatlaklar var mı ?
İlk kontrol etmemiz gereken ve en kolay yapabileceğimiz gözlemin bu olduğunu düşünüyorum. Müstakil bir evde veya bir apartmanda oturuyor olabilirsiniz. Kendi dairenizin içini, binanızın dışını ve varsa giriş-bodrum katları inceleyebilirsiniz.
Evinizde eskiden beri var olan ve gözünüzü tırmalayan çatlaklar var mı?
Bu da yine gözlemlemeniz gereken bir durum. Eski çatlakları bilmiyorsanız yeni olanları da büyük ölçüde tespit edemezsiniz.

Evimde oluşan çatlaklar var ne yapmalıyım ?
Öncelikle çatlakların yüzeysel sıva veya boya çatlağı mı yoksa daha derinden gelen bir çatlak mı olduğunu tespit etmeniz gerekiyor. Ayrıca bu çatlağın kolon veya kiriş üzerinde mi yoksa tuğla duvar üzerinde mi olduğunu da tespit etmek gerekiyor. Çok şüphelendiğiniz çatlaklarda sıvayı kaldırıp altına bakabilirsiniz. (kolon ve kirişin ne olduğunu bilmiyorsanız bu linke tıklayabilirisiniz)
Eğer çatlak derin ve kolon – kiriş üzerinde ise binanızda sıkıntılı durumlar olabilir. Bir uzmana danışmanızı tavsiye ederim.
Eğer Çatlak duvarda ise bunun da birkaç sebebi olabilir. Birincisi yapım sırasında sıvanın duvara tam tutunamamış olması veya sıva kalitesinin yetersiz olması gibi durumlar olabilir. Çoğu binada ytong duvarın üzerine çimento sıva vurmadan alçı sıva uyguladıkları için çok gözlemlediğimiz bir durumdur.
Diğer bir sebepte eğer tuğla duvarda derin ve açılmış bir çatlak varsa binanız oturmuş olabilir. Bu binanın temelinin altındaki toprağın zamanla ezilmesi vs gibi sebeplerle de olabileceği gibi deprem gibi durumlarda zeminin oynaması ile de gerçekleşebilir. Bu durumda da işi şansa bırakmayarak bir uzmana danışmak iyi olur.
Duvardaki çatlak kiriş ile tuğla duvarın arasında ise o da muhtemelen yapım sırasında duvar – kiriş birleşme detayının doğru şekilde yapılmamasından kaynaklanıyor olabilir. Çok endişe edilecek bir durum değildir.
Evinizde çatlak değil de kolon – kiriş – döşeme ve benzer yerlerde kopmalar kırılmalar varsa lütfen bir uzmana veya daha da büyük sıkıntı olduğunu düşünüyorsanız bağlı olduğunuz belediyeye başvurun. “Birşey Olmaz” demeyin.